Do przykładu wykorzystano arkusz: Egzamin maturalny z języka polskiego 2010 – zobacz arkusz na stronie CKE. Temat 1. Na podstawie podanych fragmentów komedii Moliera “Świętoszek” scharakteryzuj głównego bohatera oraz omów postawy Orgona, Kleanta i Elmiry wobec tytułowej postaci. Przykładowa praca Wariant krótszy – 27 zdań, około 300 wyrazów. Wariant uwzględniający znajomość fragmentów w arkuszu. W przedstawionych w arkuszu scenach “Świętoszka” Moliera przysłuchujemy się dwóm dialogom postaci. Dowiadujemy się z nich, jakiego typu człowiekiem jest główny bohater komedii, tytułowy Świętoszek, czyli Tartuffe. Próba jego charakterystyki oraz ocena postaw wobec niego pozostałych postaci będzie tematem moich rozważań. (3 zdania) (…) Całość na stronie Czytanie ze zrozumieniem online Kursy czytania ze zrozumieniem Przykłady wypracowań maturalnych Tematy wypracowań maturalnych Lektury na maturze od 2005 r. Słownik trudnych pojęć egzaminów maturalnych 2005-2010 Przedstawiam listę wyrazów, które sprawiały kłopoty w poleceniach maturalnych, były częściowo źle rozumiane, maturzyści nie potrafili radzić sobie z niektórymi, budziły wątpliwości i powodowały stres. Prześledź ich definicje: Synonim – wyraz bliskoznaczny Stereotyp – uproszczony obraz kogoś lub czegoś Demaskować – obnażać, mówić prawdę Bazar – targ, targowisko, kiermasz Semantyka – nauka o znaczeniu wyrazów Symbol – znak, pojęcie lub układ pojęć użytych dla oznaczenia innego przedmiotu. Obiektywny – wolny od uprzedzeń, niezależny Subiektywny – indywidualny, osobisty, stronniczy, zależny od przeżyć człowieka Dyskurs – dyskusja na tematy naukowe Zabieg językowy – specyficzne kształtowanie wypowiedzi Terapia – metoda leczenia lub zabiegów Stadium – etap, faza rozwoju Eksperyment – doświadczenie naukowe Kolokwializm – wyraz, wyrażenie mowy potocznej Hiperbola – wyolbrzymienie Wyliczenie – wymiana kolejnych argumentów, spis, zestawienie Gradacja – stopniowanie, szeregowanie wyrazów według znaczenia mocniejszego czy słabszego Peryfraza – omówienie, zastąpienie pojęcia innym, szerszym Dynamiczny – ruchomy, ruchliwy, żywy Dziennik – zapiski prowadzone chronologicznie i odnotowujące aktualne wydarzenia Eufemizm – zwrot lub wyraz zastępujący ten, którego nie chcemy powiedzieć Neosemantyzm – nadanie nowego znaczenia wyrazowi już istniejącemu Antonim – wyrazy o przeciwstawnym znaczeniu Rozbuchany – obszerny, rozwinięty ponad normę Publicystyka – czasopiśmiennictwo Sążnisty – potężnych rozmiarów, długi Egzystencja – byt, istnienie Kontrargument – argument w opozycji do innego Hipoteza – przypuszczenie Sentencja – złota myśl, maksyma Opinia – czyjeś zdanie, ocena Informacja – wiadomość bez ocen Czytanie ze zrozumieniem – 10 „przykazań” 1. Zacznij od pytań do tekstu, a potem czytając, szukaj w konkretnym akapicie odpowiedzi, nie trać czasu na czytanie całości, a potem poszukiwanie akapitów, odpowiedzi – to pogrąża w panice. Jeśli czytasz bardzo szybko, zdążysz „wchłonąć” artykuł kilkakrotnie, a na pisanie odpowiedzi będzie wówczas więcej czasu. 2. Trzymaj się wymagań stawianych w pytaniu. Jeśli należy podać jeden przykład, dwa argumenty, postawić tezę (jedną) to są to polecenia warunkujące zdobycie punktu lub punktów – nie ignoruj poleceń, a wręcz trzymaj się ich kurczowo i poza nie nie wychodź, nie chwal się wiedzą i elokwencją – zostaw to do eseju. 3. Zerknij na punktację w każdym pytaniu (jest w nawiasie obok numeru pytania). Gdy punktów jest 2 – odpowiedź zwykle musi składać się z dwóch części podobnie jak postawione pytanie. Za każdy element odpowiedzi dostajesz po jednym punkcie. Walcz o te dwa punkty, podobnie jak walcz o każdy inny punkt poprzez bycie precyzyjnym w odpowiedziach. 4. Podkreśl w pytaniu elementy, które są najważniejsze i na nich się skoncentruj. Pamiętaj, arkusz, który otrzymasz, jest tylko do jednorazowego użytku, więc możesz zapisać go w całości, na marginesach, w brudnopisie itd. Jeśli więc czegoś nie rozumiesz, zapisz w brudnopisie, aby móc do tego wrócić. Czasami zapisanie informacji wiele tłumaczy, przypominają się rzeczy, o których zapominamy. 5. Udzielaj rzeczowych i jednoznacznych odpowiedzi, aby egzaminator nie miał wątpliwości. 6. Pisz wyraźnie w całym arkuszu, aby egzaminator mógł odczytać wszystko. 7. Nie streszczaj artykułu czy akapitu, w którym szukasz odpowiedzi. 8. Nie cytuj fragmentów artykułu, jeśli pytanie nie zawiera takiego wymogu, odpowiadaj samodzielnie, swoimi słowami. 9. Nie pozostawiaj pustych miejsc, czyli pytań bez odpowiedzi, zawsze staraj się coś tam wpisać – czyli wysil się. Matura jest tylko raz w życiu. 10. W części testu gramatyka i ortografia nie podlegają ocenie, ale to nie znaczy, że możesz zrezygnować z jakości swojego pisania, nie rezygnuj z estetyki pisania. Czytanie ze zrozumieniem online Kursy czytania ze zrozumieniem Przykłady wypracowań maturalnych Tematy wypracowań maturalnych Lektury na maturze od 2005 r. Uwaga: na maturę nie przychodzi się po to, by napisać test czytania ze zrozumieniem czy eseju, ale obie te części. Gdy mówię, aby nie tracić czasu na zbędne „wypisywanie się” podczas testu, mam na myśli opinię, że szkoda na to czasu, bo ważne są słowa. Jeśli można odpowiedzieć jednym słowem, a Ty odpowiadasz w pięciu zdaniach, to i tak egzaminator nie przyzna za to punktu, gdy nie ma tego jednego lub oczekiwanego hasła. Zatem trzeba się koncentrować i iść dalej, nie przysypiać na teście, nie czekać, aż koledzy zrobią i podadzą odpowiedzi… bo na maturze się nie ściąga. Egzamin maturalny z języka polskiego trwa 170 minut i jest podzielony na dwie części: czytanie ze zrozumieniem i pisanie eseju (własnego wypracowania). Za pierwszą część można otrzymać maksymalnie 20 punktów, ale to nie gwarantuje pozytywnego efektu, ponieważ dopiero 250 wyrazów analizy podanego tekstu w arkuszu w formie eseju i zdobycie chociaż jednego punktu za rozwinięcie – trafienie w klucz – prowadzi do sukcesu. Szczegółowe informacje dotyczące wypracowania i rozprawki znajdziesz w Poradniku, a tutaj o teście „na inteligencję”, czyli o czytaniu ze zrozumieniem. Uwaga: zerknij na stronę CKE, aby rozwiązać dodatkowo test z arkuszy z poprzednich lat. Umiejętności sprawdzane na maturze w 2009 i 2010 r. Korzystanie z informacji Nazwanie funkcji tekstu Nazwanie środków językowych i ich funkcji w tekście Odczytanie dosłownych i metaforycznych znaczeń wyrazu Odczytanie sensu fragmentu tekstu Odczytywanie sensu fragmentu, wyodrębnianie argumentów Odróżnianie informacji od opinii Przetwarzanie informacji, formułowanie tezy na podstawie opisanego eksperymentu Przetworzenie informacji i zastosowanie jej do rozwiązania problemu Rozpoznanie charakterystycznych cech stylu i języka tekstu Rozpoznawanie form fleksyjnych wyrazów Rozpoznawanie intencji aktu mowy Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji Rozumienie sensu całego tekstu Rozumienie struktury tekstu Wyodrębnienie wykorzystanych w tekście argumentów i sformułowanych wniosków Wyróżnienie w tekście związków frazeologicznych (wyrazów) i odczytanie ich znaczenia Wyszukiwanie informacji i stosowanie ich do rozwiązania problemu Komentarz: są to umiejętności nabywane podczas analizy lektur, utworów i fragmentów utworów zamieszczonych w podręcznikach szkolnych. Nie ma zatem co panikować, ponieważ na każdej lekcji języka polskiego od szkoły podstawowej kształcone są również i powyżej wymienione umiejętności. Kto prowadził zeszyt, uczciwie robiąc notatki, zadania domowe, przygotowywał się do lekcji itp., czytał i myślał o tym, co czyta, może być pewnym swego. Najtrudniejsze pytania matury 2010 r. Internet – śmietnik czy sezam kultury? – maj 2010 r. Zadanie 13 testu: Jakie formy wypowiedzi służą obiektywizacji i subiektywizacji wypowiedzi? Podaj po dwa przykłady. Umiejętności: Rozpoznawanie charakterystycznych cech stylu i języka tekstu, nazywanie środków językowych i ich funkcji w tekście. Prawidłowa odpowiedź: Obiektywizacja: 1. Posługiwanie się formą 1 osoby liczby mnogiej (wypowiedź w imieniu zbiorowości, odwołanie do odbiorcy). 2. Posługiwanie się zdaniami oznajmującymi (zawierającymi informację). Subiektywizacja: 1. Posługiwanie się formą 1 osoby liczby pojedynczej (prezentacja własnych poglądów). 2. Posługiwanie się porównaniami i metaforami, obrazowość języka. Komentarz: tylko 0,24 trafień w klucz, czyli blisko 80% zdających nie potrafiło poprawnie odpowiedzieć na to pytanie Zadanie 3 testu: W akapicie 2. czytamy: Podobnie powinniśmy zachowywać się w Internecie. Podaj słowo, które najlepiej określa charakter tego zachowania. Umiejętności: Przetwarzanie informacji i stosowanie do rozwiązania problemu. Prawidłowa odpowiedź: krytycznie Komentarz: 0,48 trafień w klucz, czyli ponad połowa nie udzieliła odpowiedzi poprawnej Zadanie 14 testu: Podając po jednym argumencie, uzasadnij, że tekst Edwina Bendyka ma charakter dyskursywny (refleksyjny). Umiejętności: Rozpoznawanie i nazywanie funkcji tekstu. Prawidłowa odpowiedź: Dyskursywny: Autor polemizuje z omawianymi poglądami. Perswazyjny: Edwin Bendyk w tekście swoim postawił tezę, którą następnie uargumentował i zilustrował przykładami. Potem wysnuł wniosek. Komentarz: 0,53 trafień w klucz, czyli nieco ponad połowa maturzystów odpowiedziała poprawnie. Najtrudniejsze pytania matury 2009 r. Hipnoza – pomost do podświadomości – maj 2009 r. Zadanie 8 testu: Dzięki jakim zabiegom kompozycyjnym i językowym autor zwiększa wiarygodność swojej wypowiedzi? Podaj dwa przykłady. Umiejętność: Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji; rozpoznawanie charakterystycznych cech stylu i języka tekstu; nazywanie środków językowych i ich funkcji w tekście; rozpoznawanie intencji aktu mowy. Prawidłowa odpowiedź: Zdający otrzymuje 2 punkty, jeżeli poprawnie wymienił 1 zabieg kompozycyjny i 1 zabieg językowy, dzięki którym autor osiągnął wiarygodność, np.: cytowanie opinii znawców (przywoływanie nazwisk ekspertów w dziedzinie hipnozy lub powoływanie się na opinie specjalistów); stosowanie formuł: wszystkie autorytety (znawcy tematu lub fachowcy podkreślają) lub stosowanie terminologii naukowej. Zdający otrzymuje 1 punkt, jeżeli poprawnie wymienił przykład jednego typu zabiegów. Komentarz: 0,40 – 60% maturzystów nie odpowiedziało poprawnie. Zadanie 6 testu: Sformułuj tezę, którą potwierdzić miał eksperyment opisany w akapicie 5. Umiejętność: Przetwarzanie informacji, formułowanie tezy na podstawie opisanego eksperymentu. Prawidłowa odpowiedź: Zdający otrzymuje 1 punkt, jeżeli poprawnie sformułował tezę, którą potwierdzał opisany w tekście eksperyment, np.: oddziaływanie sugestii podczas hipnozy jest wyjątkowo silne lub osoba zahipnotyzowana potrafi wykonać nieprawdopodobne czynności w przeciwieństwie do ludzi niepoddanych hipnozie. Komentarz: 0,42 – blisko 60% maturzystów nie odpowiedziało poprawnie. Zadanie 11 testu: Określ, jaką funkcję pełni w tekście przytoczona w akapicie 1. historia o hinduskich złodziejach? Umiejętność: Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji. Prawidłowa odpowiedź: Zdający otrzymuje 1 punkt, jeżeli poprawnie określił funkcję anegdoty przytoczonej w akapicie 1., np.: stanowi wprowadzenie do tekstu lub ma zaciekawić czytelnika. Komentarz: 0,44 – blisko 60% maturzystów nie odpowiedziało poprawnie. Wnioski Najtrudniejsze zadania wymagają wykazania się umiejętnościami: – rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji, – przetwarzania informacji i stawianie tezy lub wykorzystanie ich do rozwiązania postawionego zadania, – rozpoznawanie charakterystycznych cech stylu i języka tekstu, – nazywanie środków językowych i ich funkcji w tekście. 1. Rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu i jej funkcji Każdy tekst powstaje w celu przekazania jakichś informacji. Z reguły twórca używa własnego stylu wspartego na ogólnych ramach kompozycyjnych, które znasz także i Ty: wstęp, rozwinięcie i wnioski (zakończenie). Zdarza się każdemu, że do swojej wypowiedzi włącza np. cytaty, porównania, sprawozdania, dane statystyczne, hipotezy, dygresje, legendy, przykłady z życia, posługuje się wzorami matematycznymi, powołuje się na prace naukowe innych osób. Gdy egzaminator czyta Twoją pracę, powinien widzieć: wstęp, rozwinięcie, wnioski, a także cytaty, przykłady z życia czy nawiązanie do wiedzy szkolnej. Podobnie Ty, czytając tekst w arkuszu zwróć uwagę na elementy budowy i postaw pytanie: Jak zbudowana jest wypowiedź autora? W ważnych wymienionych wyżej punktach (matura) chodziło o to, aby zauważyć, że: autor cytuje opinie znawców, przywołuje nazwiska ekspertów w tej dziedzinie, stosuje formuły naukowe, wprowadza do tekstu różne elementy, aby go urozmaicić. Najgorsze jest pytanie o “funkcje”! Gdy pojawia się to pojęcie, maturzyści zwykle domyślają się, że chodzi o termin z zakresu nauki o języku – gramatyczny. Gdyby tak było, autor arkusza zapytałby wprost: „Jaką funkcję językową pełni…?” Ogromna ilość maturzystów, gdy słyszy pojęcie “funkcja”, sięga do pamięci podręcznej i odnajduje funkcje językowe: informatywna, impresywna, komunikatywna itd. Niestety, chodziło tu o prostsze odpowiedzi, które nasuwają się intuicyjnie: „Autor stosuje cytaty, ponieważ chce uwiarygodnić swoje tezy” albo „Autor przytacza przykłady z życia, gdyż chce lepiej wyjaśnić temat”, czyli chodziło o funkcje uwiarygodnienia, wyjaśnienia tematu a nie o funkcje językowe. Pamiętaj: termin funkcja nie jest przypisany na wyłączność nauce o języku i nie dotyczy wyłącznie funkcji języka. Przypomnę, że pojawia się także w matematyce i wielu innych naukach czy też w języku potocznym: “Jaką funkcję pełnią klawisze czarne w pianinie?”, “Jaką funkcję pełni straż pożarna i miejska?”, “Generał Kowalski pełni też funkcję szefa sztabu” i inne . 2. Przetwarzania informacji i stawianie tezy lub wykorzystanie ich do rozwiązania postawionego zadania Przetwarzanie informacji to czynność każdorazowo związana z myśleniem i logicznym wyciąganiem wniosków. Jeśli pada polecenie: sformułuj tezę – to należy zbudować zdanie twierdzące typu: „Uważam, że lot na Księżyc jest możliwy” lub „Oddziaływanie sugestii podczas hipnozy jest wyjątkowo silne” (matura 2009 r.). Czyli teza to jakieś twierdzenie, założenie, a zatem musi pojawić się zdanie twierdzące i odmiana czasownika jest! Pamiętaj: teza (hipoteza) to zdanie twierdzące, które należy zbudować lub zidentyfikować – odnaleźć w oparciu o tekst lub/i własne przemyślenia, lub tylko w tekście. 3. Rozpoznawanie charakterystycznych cech stylu i języka tekstu Styl wypowiedzi eseju (wypracowania) maturalnego jest zbliżony do stylu naukowego, ponieważ zawiera lub powinien zwierać szereg pojęć z zakresu teorii i historii literatury, a także nauki o języku. Właśnie styl naukowy charakteryzuje się nagromadzeniem terminów nieobecnych w języku potocznym – sprawdź style i przypomnij je sobie. W praktyce maturalnej rozpoznawanie stylu kojarzy się z badaniem: w której osobie i liczbie wypowiada się narrator (autor artykułu, dziennikarz, filozof itp.). Dla przykładu: gdy narrator posługuje się formą 1 osoby liczby mnogiej (wypowiedź w imieniu zbiorowości, odwołanie do odbiorcy), zdaniami oznajmującymi (zawierającymi informację) to jest obiektywny (na jego ocenę nie mają wpływu własne potrzeby czy uprzedzenia). Gdy wypowiada się w formie 1 osoby liczby pojedynczej (prezentacja własnych poglądów), a także posługuje się porównaniami i metaforami, to jest to styl wypowiedzi subiektywnej. Pamiętaj: jeśli autor posługuje się językiem naukowym, terminologią z określonej dziedziny, to jest to styl naukowy i obiektywny. 4. Nazywanie środków językowych i ich funkcji w tekście Od szkoły podstawowej posługujesz się na lekcjach języka polskiego wieloma pojęciami z teorii literatury, a są to w dużej mierze właśnie środki językowe. Przypomnij sobie co oznacza termin: epitet, metafora, przerzutnia, porównanie, personifikacja, peryfraza, metonimia, anafora, epifora, homonim, synonim, oksymoron, alegoria, eufemizm, hiperbola, metonimia i inne. Wszystkie są w słowniku online lub przejdź na stronę epok literackich w tabeli, gdzie dodatkowo będziesz mógł skojarzyć środek językowy z epoką literacką, w której się pojawiał najczęściej. Jak wyjaśnić funkcję środków językowych w tekście? Jeśli jest ich bardzo dużo, mamy do czynienia z tekstem literackim. Nagromadzenie metafor, personifikacji itp. świadczy o dążeniu do obrazowości, lepszej komunikatywności twórcy czy też dążenia do dotarcia nie tylko do jego umysłu, ale i to sfery intymnej – do uczuć. Analiza tematyczna matur z ostatnich lat Internet – śmietnik czy sezam kultury? – maj 2010 r. Czas mistrzów – (o Olimpiadzie w 1908 roku) – próbna 2009 r. Hipnoza – pomost do podświadomości – maj 2009 r. Nieznośna szybkość bloga –maj 2008 r. Hedonizm kontra hedonizm – próbna 2008 r. O obywatelstwie – maj 2007 r. Urodzeni pechowcy – próbna 2007. O patriotyzmie i nacjonalizmie – maj 2006 r. Z Pińska w świat – próbna 2006 r. Dzikie słówka – maj 2005 r. Czytając powyżej wymienione teksty, można dojść do kilku wniosków. Artykuły dotyczą współczesności, są aktualne i poruszane w nich problemy często dotyczą młodzieży. Do testów na rozumienie wybierane są tematy z zakresu historii świata, rozwoju cywilizacji, nowości informatycznych, problemów psychologii, spraw polityki czy postaw społecznych. Można się zatem spodziewać, iż matura 2011 r. sięgnie po tego typu tematykę ważną dla współczesnego człowieka. Będzie to zapewne fragment eseju naukowego, artykułu popularnonaukowego, fragment felietonu czy rozprawy. Tematu nie sposób przewidzieć, choć cała Polska od roku żyje kilkoma zagadnieniami: rocznicą zakończenia II wojny światowej i zbrodni katyńskiej, tragedią smoleńską, beatyfikacją Jana Pawła II, a także kryzysem gospodarczym trwającym od 2008 r. na świecie, reformami gospodarczymi itp. Treść artykułu przeznaczonego do zadań nie jest jednak istotna, ważny jest natomiast zakres pojęciowy. Twoim celem nie będzie recenzowanie całości artykułu, ale konkretne odpowiedzi na zadane pytania i tylko tego się trzymaj. Dane zgodne z PN-ISO 690 z lipca 2002 roku (dla książek i czasopism) oraz PN-ISO-2 :1999 (dla dokumentów elektronicznych). Opis bibliograficzny to wzór, według którego powinno opisywać się książki, publikacje, fragmenty dzieł, filmy, ryciny i inne elementy prezentacji maturalnej. Autor w opisie bibliograficznym – Można zamiast imienia podać tylko inicjał, jeżeli nie utrudni to identyfikacji osoby. Jeśli autorów jest więcej niż trzech, podajemy pierwszego z dopiskiem i in. – Gdy autorów jest dwóch – trzech – podajemy ich personalia oddzielając od siebie przecinkami. – Jeżeli opracowujemy pracę zbiorową pod redakcją opis rozpoczynamy od tytułu. – Nie wpisujemy stopni naukowych, funkcji itp. Tytuł – Można skracać bardzo długie tytuły. Pominięte wyrazy zaznaczamy wielokropkiem: (…) – W cudzysłowie zapisujemy opis bibliograficzny czasopisma. Wydawnictwo – Można skracać nazwę wydawcy Np.: PWN zamiast Państwowe Wydawnictwo Naukowe Rok wydania – Poszukujemy go w książce, w stopce. Można go znaleźć także w katalogu bibliotecznym lub podać przybliżoną datę: [ok. 2003]. Numer ISBN – ISBN – ang. International Standard Book Number – to Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki. Dziesięciocyfrowy symbol zawiera informacje o książce. O kraju: 83 – Polska, o wydawcy: 02 – WSiP i o książce. Numery ISBN znajdują się w książkach wydanych po roku 1978. Wzór ogólny opisu książki Autor: Tytuł książki. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca rok wydania. ISBN Przykłady opisu bibliograficznego: 1. Opis bibliograficzny książki: Kapuściński R.: Heban. Warszawa: Czytelnik 2003. ISBN 83-07-02948-1 2. Opis bibliograficzny pracy zbiorowej: Kompendium wiedzy o ekologii. Red. J. Strzałko i T. Mossor-Pietraszewska. Warszawa: PWN 2001. ISBN 83-01-13589-1 3. Opis bibliograficzny fragmentu: rozdziału, opowiadania, wiersza lub książki: Hutnikiewicz A.: Ekspresjonizm. W: Od czystej formy do literatury faktu. Warszawa: Wiedza Powszechna 1988. ISBN 83-7052-804-X, Lipska Ewa: A jednak miłość. W: Ja, Kraków. Warszawa: Wydawnictwo Literackie 2004, ISBN 83-7889-57-67, s. 41 4. Opis bibliograficzny fragmentu rozdziału książki z pracy zbiorowej: Hutnikiewicz A.: Badania nad literaturą Młodej Polski. W: Rozwój wiedzy o literaturze polskiej po 1918 roku. Oprac. J. Maciejewski. Warszawa: Czytelnik 1986. ISBN 83-4567-37-87, s. 192-224 5. Opis bibliograficzny wstępu do książki: Drawicz A.: Wstęp. W: M. Bułhakow: Mistrz i Małgorzata. Warszawa: Muza 1990. ISBN 83-73199-00-4, s. V-LXXXIV 6. Opis bibliograficzny artykułu z czasopisma: Jaworski M.: Różewicz – ostatni modernista. W: „Polonistyka” 2005, nr 5, s. 18-24 7. Opis bibliograficzny książki w Internecie: Hłasko M.: Ósmy dzień tygodnia [online] [dostęp 12 lipca 2010], dostępny w Internecie 8. Opis bibliograficzny strony www: Skórka S.: Wirtualna historia książki i bibliotek [online]. Kraków: Akademia Pedagogiczna, Instytut Informacji Naukowej [dostęp 4 lutego 2005]. Dostępny w Internecie: 9. Opis bibliograficzny artykułu w czasopiśmie internetowym: Karpiel A.: Motyw szatana w literaturze romantycznej. „Konspekt” [online] 2005 nr 2 [dostęp 22 września 2005]. Dostępny w Internecie: 10. Opis bibliograficzny reprodukcji obrazu, rzeźby, dzieła architektury: Velasquez D.: Infantka Małgorzata [il.]. W: M. Rzepińska. Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wrocław: Ossolineum 1986. ISBN 83-5768-35-X, nr il. XLVI 11. Opis bibliograficzny filmu: Cudzoziemka [Film]. Reż. R. Ber [kas. VHS]. Warszawa: AGF 1986 Już od roku szkolnego 2009/2010 maturzyści nie muszą mieć (oddawać, wnosić na salę egzaminacyjną) konspektu prezentacji maturalnej z ramowym planem wypowiedzi. Warunkiem przystąpienia do egzaminu ustnego jest oddanie w terminie bibliografii do prezentacji i co najważniejsze: po oddaniu bibliografii nie można jej już później zmienić, np. wchodząc na egzamin. Opis bibliograficznyBibliografia prezentacji maturalnejJak pisać prezentacjęPoradnik maturalny Najważniejsze o ramowym planie wypowiedzi: to plan Twojej istniejącej lub planowanej prezentacji, czyli wypisane w punktach, co jest jej treścią; do napisania planu wystarczy spis lektur (bibliografia podmiotu). Ułóż wybrane lektury chronologicznie wg epok, a następnie opisz na brudno, co chcesz z nich wydobyć – tak powstaje plan prezentacji maturalnej. Wyboru lektur dokonaj, mając przed sobą cały spis lektur. to pomoc dla maturzysty podczas prezentacji- pomaga kontrolować kierunek rozważań. plan powinien koncentrować uwagę mówiącego i słuchaczy na głównych elementach tematu prezentacji. Aktualizacja artykułu r. Dane zgodne z PN-ISO 690 z lipca 2002 roku (dla książek i czasopism) oraz PN-ISO-2 :1999 (dla dokumentów elektronicznych). Jan Nowak, Kl. III F/LO Konspekt prezentacji maturalnej Temat: Motyw apokalipsy i jego literackie realizacje. Omów na przykładzie wybranych dzieł różnych epok I Literatura podmiotu: 1. Biblia. Warszawa 2000. ISBN 978-83-4370-32-1 2. Krasiński Z.: Nie-Boska komedia. Warszawa: Nasza Księgarnia 1986 3. Kasprowicz J.: Dies irae. W: Klejnocki J., Łozińska B., Zdunkiewicz-Jedynak D.: Język polski. Podręcznik klasa 1. Warszawa: PWN 2002. ISBN 83-7195-545-6 4. Żeromski S.: Przedwiośnie. Warszawa: Greg 2004. ISBN 83-5175-645-9 5. Baczyński K. K., Historia. W: Klejnocki J., Łozińska B., Zdunkiewicz-Jedynak D.: Język polski. Podręcznik klasa 1. Warszawa: PWN 2002. ISBN 83-7195-545-6 6. Camus A.: Dżuma. Kraków: 1989 7. Różewicz T.: Ocalony. W: Klejnocki J., Łozińska B., Zdunkiewicz-Jedynak D.: Język polski. Podręcznik klasa 1. Warszawa: PWN 2002. ISBN 83-7195-545-6 II Literatura przedmiotu: 1. Nawrocki W.: Antyk i Biblia: wykłady o literaturze na Zachodzie i w Polsce. Warszawa 1998 2. Poznański J.: Antyk – Średniowiecze. Syntezy epok. Kraków: Wydaw. Skrypt 2002. ISBN 83-8631-459-1 3. Dzigański A.: Słownik poezji. Liceum. Kraków: Zielona Sowa 2008. ISBN 978-83-743571-11 4. Chrząstowska B., Wiegandtowa E., Wysłouch S.: Literatura współczesna. Warszawa: NAKOM 1993 …od 2010 roku tego punktu nie musisz pisać, ale możesz. III Ramowy plan wypowiedzi 1. Określenie problemu: a) czym jest i jak rozumiem pojęcie apokalipsy b) różne oblicza apokalipsy: śmierć, sąd ostateczny, rewolucja społeczna, wojna i okupacja, choroba 2. Kolejność prezentowanych argumentów: a) Biblia: Księga Ezechiela: zapowiedź spustoszenia ziemi i wygubienia ludzi za grzechy: idzie czas, przybliża się dzień (7,12). Objawienie św. Jana: wizja walki dobra ze złem, obraz sądu ostatecznego. b) Nie-Boska komedia: walka dwóch obozów o dominację nad światem, śmierć obu przywódców jako symbol kary za wyrządzone zło c) Dies irae: obraz zagłady świata i dnia sądu ostatecznego. d) Przedwiośnie: rewolucja w Baku i wojna religijna jako katastrofa społeczna e) Historia: historia ludzkości to zdaniem Baczyńskiego pasmo wojen i śmierci f) Dżuma: parabola zła jako bakcyl drzemiący w ludzkich sercach g) Ocalony: apokalipsa spełniona, tragedia pokolenia, które przeżyło II wojnę światową 3. Wnioski: literatura w różnych epokach pokazuje motyw apokalipsy jako zagrożenia przed śmiercią, ma też różne podłoża – religijne, klasowe i kulturowe. IV Materiały pomocnicze: Cytaty wierszy wskazanych w literaturze podmiotu. UWAGA! 1. Konspekt musi zmieścić się na 1xA4. Jeśli jednak nie mieści się na stronie, zmniejsz rozmiar czcionki do 11 lub 10 (nie dotyczy nagłówków). Marginesy Konspektu standardowe (2,5 cm.) 2. Konspekt oddajemy w dwóch/trzech egzemplarzach do dnia [zależy od szkoły] – wydruk komputerowy (przez pół roku można przecież przepisać na kompie). 3. Przed pisaniem konspektu upewnij się, że analizowane przez Ciebie lektury „pasują do tematu” wybranej prezentacji, skonsultuj to z nauczycielem/korepetytorem/poradnikiem/opracowaniem – koniecznie. Opis bibliograficznyBibliografia prezentacji maturalnejJak pisać prezentacjęPoradnik maturalny

Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon { {Dopracować}} z tego artykułu. Artur Dzigański (ur. 24 października 1972 w Dzierżoniowie) – polski nauczyciel, małopolski kurator oświaty w latach 2008–2009, dyrektor kształcenia zawodowego w Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych.

Dostępność: W magazynie Typ publikacji Vademecum Format B5 Liczba stron 352 Poziom nauczania Szkoły ponadgimnazjalne ISBN 978-83-8197-179-9 Autorzy Donata Dominik-Stawicka Cena promocyjna 49,90 zł Cena regularna 58,71 zł Matura. Język polski. Vademecum 2023. Zakres podstawowy i rozszerzony Wydawnictwa Operon to gwarancja sukcesu na egzaminie maturalnym. Wpłynie na odpowiednie przygotowanie się zarówno do egzaminu ustnego, jak i pisemnego z języka polskiego, na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Vademecum z języka polskiego nie tylko pomoże usystematyzować wiedzę z obecnego poziomu kształcenia, lecz także przypomni najważniejsze treści z gimnazjum, które również mogą pojawić się na maturze. W publikacji znajdują się przykładowe tematy maturalne, wytyczne dotyczące pisania różnego typu prac oraz przykładowe prace i konspekty do realizacji tematów na egzaminie ustnym. Vademecum pomoże praktycznie i teoretycznie przygotować się do egzaminu maturalnego. W vademecum z języka polskiego znajdują się ponadto objaśnienia najważniejszych terminów oraz korelacje tekstów kultury z omawianymi zagadnieniami i opracowania lektur pod kątem ich przydatności na egzaminie. Matura. Język polski. Vademecum 2023. Zakres podstawowy i rozszerzony zostało opracowane przez literaturoznawcę i rzeczoznawcę MEN. Vademecum z języka polskiego, zakres podstawowy i rozszerzony, składa się z 8 działów: Powtórka z gimnazjum Historia literatury, sztuki, filozofii Lektura a matura Teatr i film Kształcenie językowe Oswoić formę, czyli jak napisać pracę Matura Dodatki Co znajdziesz w vademecum z języka polskiego ? powtórkę z historii literatury i kultury oraz omówienie lektur objętych podstawą programową z sugestiami, jak wykorzystać je na egzaminach ustnym i pisemnym giełdę tematów do każdej epoki i lektury wzory konspektów wypowiedzi na egzamin ustny z języka polskiego niezbędną na maturze wiedzę o języku polskim, uporządkowaną w postaci tabel, wykresów, definicji i przykładów podręczny leksykon postaci literackich, motywów, słowniczek terminów i pojęć oraz biogramów autorów lektur poradnik dla osób mających trudność z konstruowaniem prac pisemnych, pomocny w poprawnym pisaniu i oswojeniu form pisemnych na maturze W każdym vademecum Wydawnictwa Operon znajduje się również indywidualny kod dostępu do Giełdy Maturalnej. Jest to interaktywna, autorska platforma edukacyjna, będąca wsparciem w odpowiednim przygotowaniu do matury. Uczeń otrzyma więc dodatkowo dostęp do: arkuszy online, sprawdzianów i testów diagnostycznych rozwiązań zadań „krok po kroku” materiałów filmowych, na których rozwiązywane są najtrudniejsze zadania fiszek do nauki strefy Próbnej Matury z Operonem Więcej informacji ISBN 978-83-8197-179-9 Autorzy Donata Dominik-Stawicka Typ publikacji Vademecum Klasa 4 Seria Cykl 2023 Przedmiot Język polski

4) wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi; 5) wzbogaca swoją wypowiedź pozajęzykowymi środkami komunikacji; 6) posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi).

^{Matura z języka polskiego, maj 2008 - poziom podstawowy. Liczba zdających: 415 tys. Średnia wyników: 52%. Ilość zadań: 15 zadań na podstawie 1 tekstu (od 2015 roku są 2 teksty) oraz wypracowanie. Do uzyskania: 70 punktów. Czas: 170 test z punktacją maturalną dostępny jest w aplikacji Matura - testy i zadania, gdzie mogliśmy także wprowadzić dodatkowe funkcje, np: odmierzanie czasu, dodawanie do powtórek, zapamiętywanie postępu i wyników czy notatnik. Dziękujemy także developerom z firmy Geeknauts, którzy stworzyli tą aplikację}

Z JĘZYKA POLSKIEGO POZIOM PODSTAWOWY DATA: 4 maja 2020 r. GODZINA ROZPOCZĘCIA: 9:00 CZAS PRACY: 170 minut LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 70 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 21 stron (zadania 1–14). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2.

ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę MPO-P1_7P-082 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO dla niesłyszących MAJ ROK 2008 POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 170 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Możesz korzystać ze słownika języka polskiego, poprawnej polszczyzny i słownika ortograficznego. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. Życzymy powodzenia! Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 70 punktów Część I - 20 pkt Część II - 50 pkt Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO 2 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy Część I - rozumienie czytanego tekstu Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstu. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteś proszony. W zadaniach zamkniętych wybierz tylko jedną z zaproponowanych odpowiedzi. Aleksandra Stelmach Śmiechu warte 1. Wieczór przed telewizorem to może nie najzdrowszy sposób spędzania wolnego czasu, jeśli jednak oglądamy komedię, możemy czuć się rozgrzeszeni. Zaśmiać się sto razy, to jak przez kwadrans pedałować w domu na stacjonarnym rowerku. Albo przez dziesięć minut ćwiczyć na maszynie do wiosłowania, wyliczyli naukowcy z Uniwersytetu w Meryland. Śmiejąc się, spalamy nawet 20 procent więcej kalorii, niż gdy odpoczywamy. Kwadrans śmiechu dziennie pozwala zrzucić przez rok ponad dwa kilogramy, przekonują amerykańscy badacze. Ale lepsza fizyczna sprawność to zaledwie jedna z korzyści, jakie niesie głośno wyrażana radość. 2. Śmiech to wewnętrzny jogging1, twierdził Norman Cousins, dziennikarz i autor głośnej książki Anatomia choroby. Cousins zachorował na zesztywniające zapalenie stawów. Gdy lekarze nie dawali mu szans na wyleczenie, ze szpitala przeniósł się do pokoju hotelowego, gdzie w towarzystwie najbliższych mu osób niemal bez przerwy oglądał komedie braci Marx. A jak nie śmiał się z filmów, to z humorystycznych książek, które zabrał na wesołą kurację. (Jak później opowiadał, dziesięć minut śmiechu pozwalało mu przesypiać bez bólu dwie godziny.) Ku zdziwieniu lekarzy kuracja powiodła się, objawy choroby ustąpiły. 3. Na świecie badania nad śmiechem nie budzą dziś uśmiechu pobłażania, a prowadzący je naukowcy prezentują ich wyniki na międzynarodowych konferencjach. Jednym z najbardziej znanych jest amerykański immunolog2, doktor Lee Berk. Zasłynął eksperymentem, jaki przeprowadził wraz ze swoim przyjacielem. Panowie umówili się na naukowe spotkanie, włączyli filmy z Flipem i Flapem i zanosząc się śmiechem, założyli sobie wenflony3 i przez cały seans pobierali do badań próbki krwi. - Wyniki niemal zbiły nas z nóg - wspomina doktor Berk. Oto bowiem w organizmie spadł poziom hormonu stresu. To była świetna wiadomość, bo hormony stresu obniżają odporność organizmu. 4. Pod wpływem śmiechu w surowicy krwi wzrasta liczba substancji pomocniczych, które stanowią pierwszą linię obrony przed wszelkimi wirusami chorób. Natomiast w ślinie rośnie stężenie składników, które chronią na przykład przed przeziębieniami i chorobami dróg oddechowych. Zwiększa się też liczba komórek, których zadaniem jest niszczenie wirusów i pojedynczych komórek nowotworowych. Wzrasta produkcja substancji, które ułatwiają gojenie się ran. Najlepsze jest jednak to, że ochronny efekt śmiechu trwa znacznie dłużej niż komiczny program. Dzień po komicznym seansie filmowym w organizmie nadal utrzymuje się podwyższony poziom substancji niezbędnych, by bronić organizm przed obcymi komórkami. 5. O ratującej życie sile śmiechu przekonana jest też doktor Frotka, prywatnie Anna Borkowska. Od ośmiu lat rozśmiesza dzieci w szpitalach. Jak? Zakłada czerwony nos. - Robię czary-mary i dziecko najpierw się śmieje, a potem uspokaja. Jeśli dotknie mojego nosa, nie będzie go bolał zastrzyk czy kroplówka. I rzeczywiście, po zabiegu dzieci często mówią mi, że nic nie bolało - opowiada Anna Borkowska. Czy to autosugestia4, zwykłe odwrócenie uwagi od bólu czy też wpływ usuwających ból związków, które powstają w mózgu, gdy odczuwamy radość? Dokładnie nie wiadomo, ale ważniejsze jest to, że mały 1 2 jogging - rytmiczny, niezbyt szybki bieg na świeżym powietrzu, poprawia sprawność fizyczną immunolog - lekarz badający odporność organizmu na choroby 3 wenflon - rodzaj igły lekarskiej na stałe wprowadzonej do żyły 4 autosugestia - wmawianie sobie czegoś Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy 3 pacjent czuje się lepiej. Z terapii śmiechem mogą korzystać także pacjenci w Warszawie i w Gdańsku. Stres i ból osłabiają układ odpornościowy. Te zajęcia pokazują im, jak odpocząć i poprawić swoje samopoczucie. 6. Małe dzieci śmieją się bez zahamowań, dorośli często mają z tym problemy. Nie dają sobie przyzwolenia na radość, bo według nich odpowiedzialni ludzie powinni pracować i wypełniać obowiązki, a nie bawić się i śmiać. Wiele badań wskazuje jednak, że pogodne nastawienie do życia pozwala dłużej cieszyć się zdrowiem i łatwiej radzić sobie z chorobami. Śmiech łagodzi objawy takich schorzeń, jak: bóle głowy, wrzody żołądka, zespół nadwrażliwego jelita, a także alergie i choroby skóry. Humor i optymizm to także sprzymierzeńcy zdrowego serca. 7. A co zrobić, gdy wcale nie jest Ci do śmiechu? Przynajmniej się uśmiechnij. ,,Podciągnij kąciki ust do góry, tworząc kształt uśmiechu, i przytrzymaj w tej pozycji 20 sekund. Ta prosta czynność poprawia zwykle nastrój", radzi psycholog z Dublina. Zjawisko to znane jest w medycynie jako mimiczne sprzężenie zwrotne. Gdy przybierasz jakiś wyraz twarzy, zaskoczenia, radości czy strachu, uaktywniają się odruchy fizjologiczne charakterystyczne dla tych emocji. Zmienia się tempo oddechu i bicia serca, temperatura ciała, napięcie mięśni oraz uaktywniają się różne obszary mózgu. To dlatego nawet uśmiechając się przez łzy, możesz się lepiej poczuć. 8. Rozwijanie poczucia humoru można wyćwiczyć podobnie jak umiejętność od drobiazgów i dostrzegania rozwiązywania krzyżówek. Wystarczy, że zaczniesz zabawnych stron życia. Śmiej się z reklamowych billboardów5, komentuj tytuły w gazetach, zgromadź kolekcję komedii i książek, które wprawiają Cię w dobry nastrój. W pracy powieś nad biurkiem tablicę z zabawnymi zdjęciami, w komputerze załóż folder z dowcipami. Śmiech w pracy nie jest taki zły. Ludzie w dobrym nastroju łatwiej przyjmują informacje, są bardziej pomysłowi; umiarkowana radość prawdopodobnie wywołuje taki sposób rozumowania, który umożliwia rozwiązywanie problemów wymagających pomysłowości. 9. Właśnie taki humor pomaga przetrwać najgorsze chwile, takie jak na przykład klęski żywiołowe: powodzie, huragany. Osoby, które częściej się śmieją łatwiej wychodzą z szoku i szybciej wracają do normalnego życia. Taki rodzaj poczucia humoru to ważna umiejętność. I choć trudno zdobyć się na dystans do rzeczywistości, należy próbować. Śmiech przywraca poczucie kontroli nad życiem. A do tego czyni je zdrowszym i przyjemniejszym. Opracowano na podstawie: Aleksandra Stelmach, Śmiechu warte. ,,Twój Styl", 2007, nr 4 Zadanie 1. (1 pkt ) Wymień korzyść, jaka płynie z częstego śmiechu (akapit 1.). ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 2. (1 pkt) Wyjaśnij, co oznacza określenie ,,wesoła kuracja" (akapit 2.). ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 5 billboard - duża tablica reklamowa 4 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy Zadanie 3. (2 pkt ) Z akapitu 3. wypisz dwa terminy naukowe. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 4. (2 pkt) Autorka formułuje tezę, że śmiech jest rodzajem szczepionki uodparniającej. Podaj dwa dowody z akapitu 4., które ją potwierdzają. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 5. (2 pkt) Podaj nazwy dwóch chorób, przed którymi może chronić śmiech. Odpowiedz na podstawie akapitu 4. i 6. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 6. (1 pkt) Czym różni się stosunek do śmiechu dzieci i ludzi dorosłych. Odpowiedz na podstawie akapitu 5. i 6. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 7. (1 pkt) W akapicie 6. pojawia się zdanie: ,,Odpowiedzialni ludzie powinni pracować i wypełniać obowiązki, a nie bawić się i śmiać." Autorka tę opinię A. B. C. D. w pełni potwierdza. potwierdza z pewnymi wątpliwościami. neguje; można przecież śmiać się po pracy. neguje; śmiech jest pomocny w każdym momencie życia człowieka. Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy 5 Zadanie 8. (1 pkt) Na podstawie akapitu 7. wyjaśnij, jaka prosta czynność poprawia nastrój. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 9. (1 pkt) Na podstawie akapitu 7. przedstaw mechanizm ,,uśmiechu przez łzy". reakcje organizmu skutek Uśmiech przez łzy ...................................................................................................................... Zadanie 10. (2 pkt) W akapicie 8. autorka wyraża opinię o pozytywnym wpływie śmiechu na pracę zawodową człowieka. Podaj dwa argumenty, które, jej zdaniem, to potwierdzają. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 11. (2 pkt) Na podstawie akapitu 9. odpowiedz, w czym pomaga poczucie humoru. Podaj dwa przykłady. 1. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy Zadanie 12. (3 pkt) Zaznacz znakiem ,,X", które zdanie w tabeli to informacja, a które to opinia. Lp. Zdanie Informacja Opinia 1. 2. Na Zachodzie pacjenci niektórych oddziałów uczestniczą w terapii śmiechem. Te zajęcia pokazują im, jak odpocząć i poprawić swoje samopoczucie. Umiarkowana radość prawdopodobnie wywołuje taki sposób rozumowania, który umożliwia rozwiązywanie problemów wymagających pomysłowości. 3. Zadanie 13. (1 pkt) Pierwsze zdanie: Wieczór przed telewizorem to może nie najzdrowszy sposób spędzania wolnego czasu, jeśli jednak oglądamy komedię, możemy czuć się rozgrzeszeni. jest A. opisowo sformułowaną tezą artykułu. B. wstępem zapowiadającym podjętą problematykę. C. argumentem potwierdzającym tezę o wartości śmiechu. D. spostrzeżeniem odwracającym uwagę od właściwego tematu. Wybierz poprawną odpowiedź. ___________________________________________________________________________ Część II - pisanie tekstu własnego w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Wybierz temat i napisz wypracowanie. Temat 1. Analizując podany fragment Lalki Bolesława Prusa, scharakteryzuj występujących w nim bohaterów. Określ ich stosunek do nauki i miłości. Bolesław Prus Lalka (fragment) Wokulski stanął na ulicy. - Pan zajmuje się fizyką czy chemią?... - spytał zdziwiony. - Ach, czym ja się nie zajmuję!... - odparł Ochocki. - Fizyką, chemią i technologią... Przecież skończyłem wydział przyrodniczy w uniwersytecie i mechaniczny w politechnice... Udało mi się trochę ulepszyć mikroskop, zbudować jakiś nowy stos elektryczny6, jakąś tam lampę... Wokulski zdumiewał się coraz więcej. - Więc to pan jest tym Ochockim wynalazcą?... - Ja - odparł młody człowiek. - No, ale i cóż to znaczy?... Razem nic. Kiedy pomyślę, że w dwudziestym ósmym roku tylko tyle zrobiłem, ogarnia mnie desperacja7. Ogniwo Ochockiego albo - lampa elektryczna Ochockiego... jakież to głupie!... Rwać się8 gdzieś od dzieciństwa i utknąć na lampie, to okropne... Dobiegać środka życia i nie znaleźć nawet śladu drogi, po której by się iść chciało - cóż to za rozpacz!... - Chcę zadać panu pytanie... nie ... dwa pytania, bardzo poufne9, a może nawet drażliwe - 6 7 stos elektryczny - urządzenie do wytwarzania prądu desperacja - rozpacz, utrata nadziei 8 rwać się - chcieć coś zrobić 9 poufne - osobiste Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy 7 mówił Ochocki. - Czy nie obrazi się pan? ... - Słucham - odparł Wokulski. - Pan był przyrodnikiem? - spytał Ochocki. - Tak. - I w dodatku przyrodnikiem entuzjastą. Wiem, co pan przeszedł, od dawna szanuję pana z tego powodu... Wspomnienie o trudnościach, z jakimi szamotał się pan, dodawało mi otuchy... Mówiłem sobie: zrobię przynajmniej to, co ten człowiek, a ponieważ nie mam takich przeszkód, więc - zajdę dalej od niego... Wokulski, słuchając, myślał, że marzy albo że rozmawia z wariatem. - Byłeś pan przyrodnikiem entuzjastą i ... w rezultacie rzuciłeś pan nauki przyrodnicze. Otóż, w którym roku życia osłabnął pański zapał w tym kierunku? ... Pytanie było tak przykre i niespodziewane, że przez chwilę Wokulski nie tylko nie umiał odpowiedzieć, ale nawet zebrać myśli. - W którym roku? ... - rzekł - W zeszłym roku ... Dziś mam czterdziesty szósty rok... - A zatem ja do kompletnego ochłodzenia się mam jeszcze przeszło piętnaście lat. To mi trochę dodaje odwagi... - rzekł jakby do siebie Ochocki. - To jedno pytanie, a teraz drugie, ale - nie obraź się pan. W którym roku życia zaczynają mężczyźnie... obojętnieć kobiety?... Drugi cios. Był moment, że Wokulski chciał schwycić młodzieńca za gardło i udusić. Opamiętał się jednak i odparł ze słabym uśmiechem: - Myślę, że one nigdy nie obojętnieją... Owszem, coraz wydają się droższymi... - Źle! - szepnął Ochocki. - Ha, zobaczymy, kto mocniejszy. - Kobiety, panie Ochocki. - Jak dla kogo, panie - odpowiedział młody człowiek i zaczął mówić jakby do siebie. - Kobiety ważna rzecz. Kochałem się już, zaraz, ileż to? ... Cztery... sześć... ze siedem, tak, siedem razy... Zabiera to dużo czasu i napędza desperackie10 myśli... Poznajesz, kochasz, cierpisz... Potem jesteś znudzony albo zdradzony... A tymczasem gdy raz opanuje człowieka idea, już go nie opuszcza i nie zdradza nigdy... Położył rękę na ramieniu Wokulskiego i spytał: - Wszakże pan myślał kiedyś o machinach latających?11 ... Nie o kierowaniu balonami, które są lżejsze od powietrza, bo to błazeństwo, ale - o locie machiny ciężkiej, napełnionej i obwarowanej jak pancernik?12 ... Czy pan rozumie, jaki nastąpiłby przewrót na świecie po podobnym wynalazku?... Już ujarzmiliśmy wiatr, ciepło, światło, piorun... Czy więc nie sądzisz pan, że nadeszła pora nam samym wyzwolić się z okowów ciężkości? ... To idea leżąca dziś w duchu czasu ... Inni już pracują nad nią; mnie ona dopiero nasyca, ale od stóp do głów ... Co mnie żeniaczka, kobiety, a nawet mikroskopy, stosy i lampy elektryczne? ... Oszaleję albo ... przypnę ludzkości skrzydła... - A gdybyś pan je nawet przypiął, to co? ... - spytał Wokulski. - Sława, jakiej nie dosięgnął jeszcze żaden człowiek - odparł Ochocki. - To moja żona, to moja kobieta... Bądź pan zdrów, muszę iść... Uścisnął Wokulskiemu rękę, zbiegł ze wzgórza i zniknął między drzewami. ,,Wariat czy geniusz?... - szepnął Wokulski czując, że sam jest w najwyższym stopniu - A jeżeli geniusz?14 ..." Wstał i poszedł w głąb ogrodu, między spacerujących ludzi. Zdawało mu się, że nadchodzi moment, w którym powinien zrobić rachunek sumienia czy też ogólny bilans 10 11 napędza desperackie myśli - powoduje rozpacz machiny latające - samoloty 12 obwarowana jak pancernik - żelazna; nie można jej zniszczyć 13 rozstrojony - zdenerwowany 14 geniusz - mądrzejszy od innych 8 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy ,,Gdyby spytano mnie, kto jest wart panny Izabeli: Ochocki czy Wokulski, musiałbym przyznać, że - Ochocki... O osiemnaście lat młodszy ode mnie (osiemnaście lat!...) i taki piękny... W dwudziestym ósmym roku życia skończył dwa fakultety16 (ja w tym wieku ledwie zaczynałem się uczyć ...) i już zrobił trzy wynalazki (ja żadnego!). Machina latająca musi być cięższa, nie zaś jak balon lżejsza od powietrza; bo wszystko, co prawidłowo lata, począwszy od muchy, skończywszy na olbrzymim sępie, jest od powietrza cięższe. Ma prawdziwy punkt wyjścia, ma twórczy umysł, czego dowiódł bodajby swoim mikroskopem i lampą; któż wie zatem, czy nie uda mu się zbudować machiny latającej? A w takim razie będzie większym dla ludzkości od Newtona i Napoleona razem wziętych... I ja mam z nim współzawodniczyć?..." [...] Dziwny Gdy Wokulski wstąpił18 do Szkoły Przygotowawczej, najtajniejszym jego pragnieniem było - wynaleźć sposób kierowania balonami. To, co dla Wokulskiego było tylko fantastycznym cieniem, w Ochockim przybrało już formę praktycznego zagadnienia. ,,Cóż to za okrucieństwo losów! - myślał z goryczą. - Dwóm ludziom dano prawie te same aspiracje, tylko jeden urodził się o osiemnaście lat wcześniej, drugi później; jeden w nędzy, drugi w dostatku; jemu nie przeszkodzi miłość, którą traktuje jak zabawkę; podczas gdy dla mnie uczucie to jest niebem i zbawieniem... On triumfuje nade mną na każdym polu..." Wokulski dobrze znał ludzi i często porównywał się z nimi, lecz gdziekolwiek był, wszędzie widział się trochę lepszym od innych. I dopiero dziś spotkał człowieka wyższego od siebie, wariata, który chce budować machiny latające!... Bolesław Prus, Lalka. Warszawa 1974 Temat 2. Opisując uczucia i reakcje bohaterów Innego świata Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, wyjaśnij znaczenie przedstawień teatralnych i filmowych dla władz obozu oraz więźniów. W dzień przedstawienia barak teatralny przybierał prawdziwie odświętny wygląd. Wszystkie ściany oblepione były kolorowymi wycinankami, między wiązaniami stropów i belek zieleniły się gałęzie jedliny, a deski podłogi aż się świeciły od czystości. Więźniowie zdejmowali u progu czapki, otrząsali w sieni walonki19 ze śniegu i zajmowali kolejno miejsca w ławkach, pełni uroczystego skupienia i religijnej nieledwie czci. Potem widziało się już tylko długie szeregi ogolonych głów i szare węzły rąk zaplecione na kolanach. W baraku chudożestwiennoj samodejatelnosti20 grzeczność była czymś obowiązującym, toteż spóźnionym kobietom ustępowano bez wahania miejsca w pierwszych rzędach ławek. W drzwiach i pod wszystkimi ścianami stały również gromady więźniów, ławki bowiem nie mogły nigdy pomieścić wszystkich widzów. Na chwilę przed rozpoczęciem przedstawienia milkły rozmowy i szepty, a z różnych stron baraku rozlegały się niecierpliwie głosy: ,,Cisza, cisza, zaraz się zacznie". Wejście Samsonowa w otoczeniu sztabu obozowego stanowiło sygnał dla Kunina. Wychodził na proscenium21, witał ukłonem naczalstwo22 i dawał więźniom znak, 15 16 bilans życia - podsumowanie fakultety - studia 17 traf - przypadek 18 wstąpił do Szkoły.. - rozpoczął studia w Szkole.. 19 walonki - ocieplane buty z gumy i filcu 20 chudożestwiennoj samodejatelnosti (ros.) - amatorskiej twórczości 21 proscenium - odsłonięta część sceny przed kurtyną, wysunięta nieco w stronę widowni 22 naczalstwo (ros.) - dowództwo Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy 9 aby się uciszyli. ,,Zakliuczonnyje23 - rozpoczynał swoje tradycyjne przemówienie - władza sowiecka umie przebaczyć i ocenić uczciwą pracę. Plan produkcyjny powierzony obozowi został wypełniony. W nagrodę za to zobaczycie za chwilę... Ten akt wyrozumiałości powinien was zachęcić do jeszcze bardziej wytężonej pracy dla dobra naszej sowieckiej ojczyzny, której staniecie się kiedyś również pełnoprawnymi obywatelami". Przez widownię przechodził pomruk zadowolenia. Teatr miał w sobie istotnie coś z przedsionka wolności. Na pierwszym za mojej bytności w obozie przedstawieniu dawali - jak już wspomniałem - film amerykański z życia Straussa Wielki walc. Poprzedził go krótkometrażowy film sowiecki, którego treścią był wyjazd studentów - komsomolców z Moskwy na roboty rolne w czasie ferii letnich. Utrzymany w tonie propagandowym, pełen przemówień, deklaracji i pieśni o Stalinie, miał jednak kilka pięknych zdjęć i zabawny epizod, który rozśmieszył więźniów do łez. Jeden ze studentów - jak sądzić można było z wyglądu i akcentu rosyjskiego, Żyd - nie mógł sobie pierwszego dnia poradzić z łopatą i oparłszy ręce na stylisku24, zadumał się: ,,Nie dla mnie łopata. U mienia baszka rabotajet, nie Na sali rozległy się śmiechy. ,,Widzisz go - wołali więźniowie - Kakoj chitrenkij Jewrej!26 Naczelnikować mu ochota! A kopać ziemię to kto będzie? Do łagru by go na roczek, dwa!" Kiedy film skończył się wreszcie triumfem dobra i niezdarny student zajął pierwsze miejsce w socjalistycznym wyścigu pracy, a potem z ogniem w oku wygłosił przemówienie o ustroju, w którym praca rąk wyniesiona została na najwyższy piedestał, widownia siedziała niepocieszona i pogrążona w milczeniu. Milczenie było jedyna bronią, na jaką stać było więźniów, gdy każde nieostrożne słowo mogło brzmieć jak buntownicze wyzwanie. Ale dopiero Wielki walc wzruszył nas i przejął do głębi. Nigdy bym nie uwierzył, że może powstać sytuacja, w której przeciętny amerykański film muzyczny - pełen kobiet w tiurniurach27, mężczyzn w obcisłych żakietach i żabotach, rozjarzonych żyrandoli, sentymentalnych melodii, tańców i scen miłosnych - będzie w stanie odsłonić przede mną prawie raj utracony innej epoki. Tłumiłem łzy i czułem gorączkę, która przyspieszonym biciem serca dławiła mnie za gardło, dotykałem chłodnymi dłońmi rozpalonej twarzy. Więźniowie przyglądali się filmowi nieporuszeni; w ciemności widziałem tylko rozwarte szeroko usta i oczy chłonące nieprzytomnie wszystko, co działo się na ekranie. ,,Kakaja krasata!28- szeptały przejęte głosy - jak ludzie żyją na świecie..." W swym naiwnym zachwycie, odgrodzeni od świata, zapominali, że akcja filmu toczy się pół wieku temu, i oglądali przeszłość jak zakazany owoc teraźniejszości. ,,Czy i my kiedyś pożyjemy jak ludzie? Czy skończy się nasza ciemność grobowa, nasza śmierć za życia?" Gustaw Herling - Grudziński, Inny świat, Warszawa 1989 23 24 Zakliuczonnyje (ros.) - więźniowie stylisko - drewniany trzonek służący do osadzenia metalowej części narzędzia 25 U mienia baszka rabotajet, nie ruki (ros.) - umiem pracować głową, nie rękoma 26 Kakoj chitrenkij (ros.) - jaki sprytny 27 tiurniura - rodzaj poduszeczki umieszczonej pod suknią z tyłu w celu osiągnięcia modnego w końcu XIX w. wydęcia spódnicy 28 Kakaja krasata! (ros.) - Jaka piękność! 10 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy WYPRACOWANIE na temat nr ..................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy 11 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 12 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy 13 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 14 Egzamin maturalny z języka polskiego dla niesłyszących Poziom podstawowy BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) Komisje Egzaminacyjne - dane teleadresowe Centralna Komisja Egzaminacyjna kod: 00-190miejscowość: Warszawaadres: ul. Józefa Lewartowskiego 6kontakt tel.: (22) 53-66-500fax: (22) 53-66-504e-mail: ckesekr@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku kod: 80-874miejscowość: Gdańskadres: ul. Na Stoku 49kontakt tel.: (58) 32-05-590fax: (58) 32-05-591e-mail: komisja@ pracy: - 191687916NIP: 583-26-08-016 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie kod: 43-600miejscowość: Jaworznoadres: ul. Mickiewicza 4kontakt tel.: (32) 78-41-601fax: (32) 78-41-608e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie kod: 31-978miejscowość: Krakówadres: os. Szkolne 37kontakt tel.: (12) 68-32-101fax: (12) 68-32-100e-mail: oke@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi kod: 94-203miejscowość: Łódźadres: ul. Praussa 4kontakt tel.: (42) 63-49-133fax: (42) 63-49-154e-mail: komisja@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży kod: 18-400miejscowość: Łomżaadres: ul. Nowa 2kontakt tel.: (86) 21-64-495fax: (86) 473-71-20e-mail: sekretariat@ pracy: 8 - 16 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu kod: 61-655miejscowość: Poznańadres: ul. Gronowa 22kontakt tel.: (61) 85-40-160fax: (61) 85-21-441e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie kod: 00-844miejscowość: Warszawaadres: ul. Grzybowska 77kontakt tel.: (22) 45-70-335fax: (22) 45-70-345e-mail: info@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu kod: 53-533miejscowość: Wrocławadres: ul. Zielińskiego 57kontakt tel.: (71) 78-51-894fax: (71) 78 -51-866e-mail: sekretariat@ pracy: 8-16REGON: 931982940NIP: 895-16-60-154

. 17 225 19 271 78 274 318 185

matura z języka polskiego 2008